Cukry proste to rodzaj węglowodanów, które obok tłuszczy i białek wchodzą w skład trzech głównych makroelementów. Występują naturalnie w owocach i mleku, ale znajdziemy je również w białym pieczywie, słodyczach, żywności wysokoprzetworzonej, czy napojach słodzonych.
Co to są cukry proste?
Cukry proste to węglowodany zawierające jedną lub dwie cząsteczki cukru. Ich jednocząsteczkowa budowa sprawia, że są łatwo przyswajalne przez organizm, dlatego produkty, które je zawierają, są wysokokaloryczne. "Dobre" węglowodany to cukry złożone, które zbudowane są z przynajmniej dwóch monosacharydów (cukrów prostych).
Wiele bogatych w substancje odżywcze produktów tj. warzywa i owoce naturalnie zawierają cukry proste i nie powinniśmy ich unikać w diecie, ponieważ pozytywnie wpływają na nasz organizm, natomiast cukier dodany do np. słodzonych napojów, słodyczy, czy deserów może przyczyniać się do wielu problemów zdrowotnych.
Cukier dodawany do żywności przetworzonej zwiększa ryzyko wystąpienia nadwagi, chorób serca oraz nowotworów. Przyjrzyjmy się dokładnie tej niechlubnej liście.
Co powoduje nadmierne spożywanie cukrów prostych?
Prowadzą do nadwagi i otyłości
Produkty, które zawierają cukry proste są bardzo dobrze przyswajalne przez organizm, dlatego też są wysokokaloryczne. Nadmierne spożywanie cukrów prowadzi do nadwagi, a w konsekwencji do otyłości, która rezultuje poważnymi konsekwencjami dla zdrowia m.in. zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy, chorób serca, a nawet nowotworów.
Cukier dodawany do żywności znacząco zwiększa jej kaloryczność, co prowadzi do wzrostu masy ciała. Ponadto, cukier jest substancją silnie uzależniającą, dlatego bardzo łatwo jest nam się przyzwyczaić do jego nadmiaru w diecie.
Przyczyniają się do powstawania chorób serca
Choroby serca są jednym z najczęstszych powodów zgonów, co bardzo często jest spowodowane miażdżycą tętnic, czyli przewlekłą chorobą zwyrodnieniową, która powoduje „zatykanie” się naczyń krwionośnych oraz w konsekwencji ich zwężanie. Przez takie zwężone naczynia krwionośne dużo trudniej przepływa krew, co może prowadzić do zawału serca.
Kilka badań wykazało, że zbyt duża ilość przyjmowanych kalorii pochodząca od cukru prostego może prowadzić do podwyższonego stężenia trójglicerydów – czynnika, który przyczynia się do powstawania chorób serca.
Jedno z przeprowadzonych badań wyraźnie wskazało, że osoby, których 10-25% dziennego zapotrzebowania na kalorie pochodzi z cukrów dodawanych do przetworzonej żywności są 30% bardziej narażeni na wystąpienie chorób serca niż ci, których dzienne zapotrzebowanie pochodzi w 10% z cukrów prostych.
Zwiększają ryzyko wystąpienia nowotworów
Nadmiar cukru zwiększa ryzyko wystąpienia stanów zapalnych oraz stresu oksydacyjnego, a ich wysoka częstotliwość może prowadzić do wystąpienia kilku chorób, w tym nowotworów.
W wielu badaniach odnotowano podwyższone wskaźniki stanu zapalnego - na przykład białko C-reaktywne i kwas moczowy - przy spożyciu cukrów prostych dodanych do żywności.
W jakich produktach znajdziemy cukry proste?
Cukry proste znajdziemy w wielu produktach, w których w ogóle byś nie podejrzewał, że mogą go zawierać, dlatego należy starannie czytać wszystkie etykiety. Są dodawane nie tylko do produktów słodkich, ale również do ketchupu, czy chleba.
Zawartość cukru możemy sprawdzić w tabeli wartości odżywczej pod nazwą „cukry” w przeliczeniu na 100 g, a czasem również na porcję.
Według Światowej Organizacji Zdrowia spożycie cukru należy ograniczyć do 10% ogółu energii. Przy średnim zapotrzebowaniu kalorycznym dla osoby dorosłej na poziomie 2000 kcal będzie to około 200 kcal czyli 10-12 łyżeczek białego cukru, bo jedna łyżeczka to ok. 20 kcal (5 gramów).
Źródła:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29971406/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4975866/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17301730/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5355390/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21849529/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10877197/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24493081/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3342348/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21677052/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3494407/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26081486/