Cynk jest to składnik mineralny biorący udział w wielu istotnych dla ludzkiego organizmu procesach, związanych przede wszystkim z metabolizmem oraz układem immunologicznym. Znajduje się on w każdej komórce ciała, będąc, zaraz po żelazie najliczniej występującym w organizmie człowieka pierwiastkiem śladowym. Składnik ten ma dość niską przyswajalność z jedzenia, toteż wiele osób sięga po suplementy diety zapewniające im jego odpowiednią dzienną dawkę, aby uniknąć statystycznie często występujących niedoborów. Spośród produktów spożywczych, cynk występuje w największych ilościach w niektórych owocach morza oraz kilku rodzajach mięsa i nabiału. Najlepszymi jego źródłami pochodzenia roślinnego są natomiast warzywa strączkowe oraz kilka spośród gatunków grzybów. Cynk jako suplement diety występuje najczęściej w formie tabletek.
29.05.2018 |
Cynk - co to jest? Najważniejsze informacje
Cynk ma swój udział w licznych procesach zachodzących w organizmie. Odpowiada za odpowiednią pracę układu odpornościowego, prawidłowy metabolizm, oraz wzrost i regenerację tkanek. Ponadto, ma swój udział w funkcjonowaniu układu krążenia oraz wielu istotnych dla nas narządów, jak tarczyca czy trzustka, będąc gwarantem ich zdrowia. Nie od dziś wiadomo również o pozytywnych właściwościach cynku, jeśli chodzi o kondycję naszej skóry, włosów i paznokci. Warto jest zatem szczególnie zadbać o prawidłowy poziom tego pierwiastka w naszym organizmie.
Cynk - właściwości, zastosowanie. Na co pomaga?
Cynk posiada następujące właściwości:
● Cynk wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego.
Jedne z najważniejszych ról cynku w ludzkim organizmie to oddziaływanie antyoksydacyjne oraz przeciwzapalne. Dzięki temu pierwiastkowi, komórki naszego układu odpornościowego funkcjonują w sposób prawidłowy. Według badań, stosowanie cynku w formie suplementu diety u osób starszych może zmniejszyć ryzyko wystąpienia infekcji aż o prawie 70 procent.
● Cynk jest gwarantem dobrej kondycji skóry.
Cynk odgrywa bardzo istotną rolę w procesie syntezy kolagenu, gromadząc się w naszej skórze aż w 5 procentach. Ma on silne działanie przeciwzapalne, co odzwierciedla się również w stanie skóry. Urazy, takie jak poparzenia mogą być dzięki niemu zniwelowane znacznie szybciej. Cynk wykorzystywany jest także do leczenia trądziku, wewnętrznie (w formie doustnej) lub zewnętrznie (w formie np. maści punktowych na skórę). Zmniejsza on stany zapalne oraz hamuje namnażanie się bakterii, kojąc wymagającą skórę trądzikową.
● Cynk reguluje prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia.
Dzięki temu pierwiastkowi, ciśnienie jest bardziej stabilne. Ponadto, poprzez pozytywne działanie na krążenie krwi, cynk zapobiega tworzeniu się żylaków.
● Cynk ma swój udział w pracy wielu ważnych organów wewnętrznych.
Cynk usprawnia pracę kilku istotnych organów wewnętrznych, m.in. trzustki, tarczycy, grasicy czy prostaty.
Pozostałe funkcje cynku:
- odpowiada za kurczliwość mięśni
- odpowiada za syntezę białka oraz kwasów RNA i DNA
- poprawia sprawność intelektualną, szczególnie u seniorów
- bierze udział w procesach regeneracji tkanek oraz mineralizacji kości
- pozwala złagodzić ból przy problemach reumatycznych
- bierze udział w produkcji insuliny
- może wspomagać walkę z depresją i innymi podobnymi zaburzeniami psychiki
- może pozytywnie wpływać na płodność
- reguluje miesiączki
- poprawia kondycję włosów oraz paznokci.
Cynk - zapotrzebowanie i dawkowanie
Średnie dzienne zapotrzebowanie na cynk zależy przede wszystkim od wieku. Ponadto, wzrasta ono w przypadku: kobiet będących w ciąży, matek karmiących piersią, osób borykających się z problemami z przyswajaniem substancji odżywczych, np. chorobami zapalnymi jelit, wegetarian lub wegan, ludzi chorych na anemię sierpowatą oraz prowadzących niezdrowy styl życia (np. zbyt duże spożycie alkoholu).
Zapotrzebowanie na cynk dla poszczególnych grup wynosi:
- dzieci: minimum 2 – 3 mg na dzień
- dorośli: minimum 9 – 11 mg na dzień
- kobiety w ciąży oraz karmiące piersią: minimum 12 – 13 mg na dzień.
Zaleca się, aby najlepiej przyjmować jeszcze większe ilości tego pierwiastka niż wypisane powyżej dawki minimalne, np. w przypadku osób dorosłych – aż 15 – 20 mg dziennie.
Niedobór cynku - objawy i przyczyny
Cynk z produktów spożywczych wchłania się raczej w niewielkim stopniu, jego przyswajalność wynosi zaledwie 20 – 40 procent. Zatem ryzyko niedoboru tego pierwiastka jest spore i należy wyjątkowo zadbać o jego podaż, niekiedy posługując się także odpowiednimi suplementami diety. Na zbyt małą ilość cynku w organizmie, wyjątkowo narażone są: osoby stosujące restrykcyjne diety odchudzające, kobiety będące w ciąży, weganie i wegetarianie, alkoholicy, makrobiotycy, ludzie często podjadający słodycze, sportowcy, a także osoby zmagające się z chorobami przewodu pokarmowego.
Zbyt niski poziom cynku objawia się następującymi symptomami:
- utrata apetytu – stopniowo lub całkowity brak apetytu
- choroby skórne
- suchość w jamie ustnej
- obniżona odporność
- utrata węchu i/lub smaku
- obniżenie libido
- osłabiona kondycja włosów oraz paznokci
- problemy z pamięcią
- osłabienie, zmęczenie i znużenie
- zmniejszona tolerancja na alkohol.
Nadmiar cynku - objawy i przyczyny przedawkowania
Cynk spożywany wyłącznie wraz z dietą nie może spowodować nadmiaru tego składnika w naszym organizmie. Główna przyczyna tego stanu to przedawkowanie cynku w suplementach diety bądź lekach, nie stosując się długotrwale do zaleceń producenta czy lekarza. Wysoki poziom cynku jest spotykany często w przypadku kobiet po 60. roku życia. Według niedawno przeprowadzonych badań, aż około 70 procenta kobiet w tym wieku ma jego nadmiar w organizmie.
Jakie są dokładne objawy nadmiaru cynku?
- problemy związane z żołądkiem i układem trawiennym – wymioty, biegunki, nudności, utrata apetytu, długotrwały ból żołądka
- bóle głowy
- zmniejszenie stężenia cholesterolu HDL
- w skrajnych przypadkach – niedokrwistość
- większe ryzyko nowotworów.
Źródła cynku w jedzeniu
Cynk obecny jest zarówno w produktach pochodzenia zwierzęcego, jak i tych o pochodzeniu roślinnym. Jednak jego przyswajalność jest większa w przypadku odzwierzęcych składników diety. Pierwiastek ten w sporej dawce zawierają również liczne produkty roślinne, jednak obecny w nich cynk zostanie wbudowany w struktury organizmu w mniejszej ilości.
Przechodząc do konkretnych informacji, produktami będącymi najlepszym źródłem cynku są:
- podroby mięsne, szczególnie wątróbka
- nabiał, m.in. mleko, ser żółty, feta
- wiele rodzajów mięsa (np. wołowina, jagnięcina), ryb i owoców morza (głównie ostrygi, małże i krewetki)
- rośliny strączkowe – fasola, groch
- grzyby – boczniaki, pieczarki, shiitake, kurki
- produkty zbożowe, pełnoziarniste
- orzechy, głównie migdały
- pestki dyni, nasiona słonecznika, sezam
- kilka rodzajów owoców – awokado, malina, aronia, jeżyna
- jaja (głównie żółtko jaja)
- kakao oraz gorzka czekolada
- niektóre warzywa – czosnek, cebula, różne rodzaje sałaty i kapusty, pietruszka, pomidor.
Cynk – kiedy stosować?
O odpowiednią podaż cynku powinny zadbać przede wszystkim następujące grupy osób: dzieci w okresie intensywnego wzrostu, kobiety będące w ciąży, osoby starsze, weganie oraz wegetarianie, alergicy, ludzie przewlekle chorzy, mający kłopot z utrzymaniem prawidłowej masy ciała, o obniżonej odporności, wykazujący skłonności do depresji i podobnych problemów psychicznych, cierpiący na schorzenia związane z układem krążenia. Ponadto, odpowiednia dawka cynku jest istotna dla osób chcących zadbać o piękną skórę, włosy czy paznokcie, czyli np. ludzi borykających się z trądzikiem czy łuszczycą.
Najkorzystniej jest stosować preparaty zawierające cynk z posiłkiem lub zaraz po nim. Najlepiej, aby posiłek ten bogaty był w białka odzwierzęce.
Z czym łączyć cynk?
Przyswajalność cynku może zostać zwiększona, kiedy przyjmujemy go w trakcie lub zaraz po posiłku bogatym w białko o pochodzeniu zwierzęcym. Ponadto, jego wchłanianie usprawnia obecność (w diecie lub w formie suplementów diety) m.in. witaminy A, B6, E oraz potasu.
Z czym nie łączyć cynku?
Cynku nie powinno się łączyć ze sporą ilością substancji, leków oraz innych pierwiastków. Wchłanianie tego składnika upośledzają: alkohol, antybiotyki, środki zobojętniające, środki przeczyszczające, chemioterapia, niektóre leki przeciwbólowe (np. Ibuprofen), metotreksat, orlistat. Spośród składników odżywczych i pierwiastków, cynku nie należy przyjmować z: magnezem, wapniem, miedzią, żelazem, kwasem fitynowym. Ponadto, cynk może być nadmiernie wydalany przez nerki w przypadkach przyjmowania: ACTH, aminoglikozydów, amfoterycyny B, cyklosporyny, kaptokrylu, cisplatyny, kortykosteroidów, doustnej antykoncepcji oraz leków moczopędnych. Również spożywanie cynku wraz z posiłkami, w których obecne jest mleko lub jego przetwory, może niekorzystnie wpływać na jego przyswajalność.
Produkty z naszego sklepu, które zawierają cynk
Produktem z naszego sklepu Intenson.pl, który zawiera cynk, jest przede wszystkim Cynk - glukonian cynku 90 mg. Jest to suplement diety w w formie tabletek, wspomagający zachowanie prawidłowego stanu skóry, włosów oraz paznokci. Wspiera on także metabolizm składników odżywczych, podnosi wytrzymałość kości, reguluje poziom cholesterolu we krwi oraz wspomaga pracę układu immunologicznego. Zalecana dawka dzienna tego produktu to jedna tabletka na dobę.
Kolejny suplement diety z naszej marki zawierający cynk, to Kolagen Better Skin - kwas hialuronowy + cynk + OPC + bioflawonoidy na skórę. Jest to świetnie skomponowany preparat zawierający: kolagen morski (zapewniający skórze jędrność i widoczny efekt anti-aging), ekstrakt z pestek winogron (korzystnie oddziałujący na tkankę łączną w skórze, niwelujący oznaki starzenia), witaminę C (poprawiającą wchłanialność i syntezę białek kolagenowych), kwas hialuronowy (zapewniający skórze odpowiedni poziom nawilżenia), bioflawonoidy cytrusowe (mające działanie antyoksydacyjne i hamujące rozkład kolagenu) oraz cynk (wspomagający proces naprawy i regeneracji naskórka).
Bogatymi w cynk produktami dostępnymi na naszej stronie są również produkty marki Cannabi Nature. Marka ta w swojej ofercie posiada nasiona konopi, które są niezaprzeczalnie świetnym źródłem pełnowartościowego białka, kwasów – Omega-3 i 6, błonnika, a także wartościowych minerałów, m.in. cynku, żelaza oraz magnezu. Produkty marki Cannabi Nature są znakomitym dodatkiem do koktajli, sałatek, różnorodnych dań, a także mogą być spożywane w formie oddzielnej przekąski. Wspaniale wzbogacić mogą dietę wegan, wegetarian oraz osób odchudzających się.
Kolejne spośród produktów z naszego sklepu internetowego – Intenson.pl, zawierające cynk, to Nasiona chia. Są to superfood, stanowiące dobre źródło białka, błonnika pokarmowego, Omega-3 oraz wielu innych witamin i składników odżywczych, m.in. cynku. Nasiona chia świetnie nadają się do stosowania jako dodatek do wielu dań, deserów, smoothie, owsianek, sałatek oraz ciast. Oczywiście najpopularniejszą formą ich użycia są puddingi chia.
Następnym produktem z naszego sklepu zawierającym w swoim składzie cynk, jest Kolagen morski Better Hair + witamina C + kwas hialuronowy. Zawiera on szereg składników wpływających pozytywnie na kondycję włosów oraz skóry głowy: kolagen rybi, witaminę C, ekstrakt ze skrzypu polnego, kwas hialuronowy, biotynę oraz glukonian cynku. Kolagen Better Hair pomaga wydobyć z włosów to, co najlepsze – blask, sprężystość, gęstość, jedwabistość i piękny, zdrowy wygląd.
Kolejnymi produktami naszej marki zawierającymi cynk, są: Sól himalajska jodowana drobna oraz Sól himalajska jodowana gruba. Sól himalajska jest dużo zdrowsza, czystsza i bogatsza, jeśli chodzi o cenne składniki, niż sól tradycyjna. Oprócz podstawy swojego składu – chlorku sodu, zawiera również inne komponenty, będące istotne dla procesów odtruwania naszego organizmu oraz eliminowania toksyn – cynk, magnez, wapń, żelazo oraz jod.
Zapraszamy do przejrzenia naszej oferty dostępnej na stronie Intenson.pl. Możecie znaleźć tam m.in. naturalne kolageny i ekologiczne suplementy diety. Mogą one wesprzeć na codzień nasz organizm w dążeniu do lepszego zdrowia i samopoczucia. Warto również zapoznać sie z naszymi odżywczymi premium superfoods.
Niniejszy artykuł ma jedynie charakter edukacyjno-informacyjny i nie może zastąpić profesjonalnej porady lekarskiej lub u dietetyka.
Bibliografia
- E. Mocchegiani, J.Romeo, M. Malavolta, Zinc: dietary intake and impact of supplementation on immune function in elderly, Age (Dordr). 2013
- Devergnas S, Chimienti F, Naud N, Pennequin A, Coquerel Y, Chantegrel J, et al. Differential regulation of zinc efflux transporters ZnT-1, ZnT-5 and ZnT-7 gene expression by zinc levels: A real-time RT-PCR study. Biochem Pharmacol. 2004
- Hambidge M, Krebs NF. Interrelationships of key variables of human zinc homeostasis: Relevance to dietary zinc requirements. Annu Rev Nutr. 2001
- Szcześniak M., Grimling B., Meler J., Cynk - pierwiastek zdrowia, "Farmacja Polska" t. 70, nr 7/ 2014